Kanal tedavisi, hasar görmüş veya iltihap olmuş bir dişin çekilmesine engel olmak, o dişi onarmak için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Diş kökünün içindeki iltihaplı kanalların temizlenmesi ve dişin muhafaza edilmesi işlemidir.
Kökün içerisinde, dişin tepesinden (kuron – dişin görünen taç kısmı) diş kökünün ucuna kadar uzanan ve dişi besleyen bir damar-sinir dokusu (pulpa-diş özü) bulunmaktadır. Pulpa dişin gelişiminden ve savunmasından sorumlu ve dişe canlılığını veren dokudur.
Bir diş çatladığında veya derin bir oyuğa sahip olduğunda bakteriler içine girebilir. Tedavi edilmeyen çürükler nedeniyle bu doku iltihaplanır ve bakteriler tarafından istila edilen diş özü ölmeye başlar; bunun sonucunda diş kaybedilir. Kanal tedavisi ile iltihaplı doku uzaklaştırılır, kök kanalı şekillendirilir, temizlenir ve ardından dolgu maddeleriyle doldurulur. Daha sonra, tam işlevini korumak ve eski haline getirmek için dişe bir taç yerleştirilir.

Kanal Tedavisi Neden Yapılır?
Bir dişin siniri ya da pulpası, dişte meydana gelen derin çürükler, dişte bir çatlak veya kırılma ya da yüz travması nedeniyle tahrip olabilir, iltihap kapabilir ve enfekte olabilir. Dişin hasar alan pulpası ya da siniri parçalanır, böylece bakteriler kök kanalı içinde çoğalmaya başlar.

Bakteriler ve diğer çürümüş kalıntılar enfeksiyona veya diş apsesine neden olabilir. Apse, iltihap dolu bir keseciktir ve enfeksiyon dişin kök uçlarının sonuna kadar yayıldığında oluşur. Dişte meydana gelen apse kişinin şiddetli ağrı çekmesine neden olur. Apse, kök kanalında bir enfeksiyona neden olmasının yanı sıra yüze, boyuna veya başın diğer bölgelerine yayılabilen şişme, diş kökü çevresinde kemik kaybı ve diş ile yanakta drenaj sorunlarına da yol açabilir.

Apseli dişin tedavisinin en kısa süre içinde yapılması kişinin yaşam kalitesine devam edebilmesi için oldukça önemlidir. Diş ağrısının özellikle geceleri daha fazla ortaya çıkmasıyla birlikte kişinin uyku kalitesi etkilenir ve gün içinde dikkat dağınıklığı gibi sorunlarla karşı karşıya kalabilir.

Kanal Tedavisi Hangi Durumlarda Uygulanır?
Ağrıyan veya çürüyen her dişe kanal tedavisi yapılmaz. Tedavi yapılabilmesi için bakterilerden kaynaklı ve hafif ağrı ile sinyal veren ya da hiç ağrı yapmayan bu çürükler sadece dolguyla tedavi edilebiliyor. Diş bu aşamada tedavi edilmezse bakteriler dişin özüne İlerleyerek iltihaplanmaya neden oluyor ve bu durumda kanal tedavisi uygulanması gerekiyor.
Kişinin kanal tedavisine ihtiyacı olduğunu gösterebilecek bazı belirtiler:

Çiğneme veya baskı uygulama durumunda şiddetli diş ağrısı
Sıcak veya soğuğa hassasiyet (ağrı)
Diş renginin kararması
Yakındaki diş etlerinde şişme ve hassasiyet
Uyumsuz restorasyonlar, eski dolguların çevresinde oluşan yeni çürükler, derin çürükler veya kaza sonucu dişin sinir ve damar dokusu canlılığını kaybedebilir ve enfekte olabilir.

Hiç çürük olmadan da bazı nedenler diş iltihaplanmasıyla sonuçlanabiliyor. Bunların başında da travmaya maruz kalma geliyor. Şiddetle gelen bir darbe, dişin dolaşımını kesebiliyor ve böylelikle diş beslenemediğinden zamanla canlılığını kaybediyor.

Diş sıkma/gıcırdatma, yüksek yapılan dolgular ve restorasyonlar da kronik travma nedenleri arasında yer alıyor ve iltihaplanmaya neden olabiliyor.

Bununla birlikte uzun süre tedavi edilmeyen periodontal (dişeti ve çevresi) hastalıkları da dişin iltihaplanmasında etken faktörler arasında yer alıyor. Bu durumlarda da tedavi olarak kanal tedavisi gündeme geliyor.